Η εκπαίδευση παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες απαιτεί ευέλικτες και αποτελεσματικές μεθόδους διδασκαλίας. Δύο βασικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται είναι η διαφοροποιημένη διδασκαλία και η εξατομικευμένη προσέγγιση. Αν και και οι δύο στοχεύουν στην υποστήριξη των μαθητών, διαφέρουν ως προς τον τρόπο εφαρμογής τους. Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε τις διαφορές μεταξύ αυτών των προσεγγίσεων, καθώς και πρακτικές στρατηγικές για την εφαρμογή τους στην τάξη.
Διαφοροποιημένη Διδασκαλία
Η διαφοροποιημένη διδασκαλία (Differentiated Instruction – DI) είναι μια προσέγγιση που στοχεύει να προσαρμόσει τη διδασκαλία στις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών μέσα σε μια ετερογενή τάξη, χωρίς να απαιτεί πλήρως εξατομικευμένα σχέδια (Tomlinson, 2001). Βασίζεται στην τροποποίηση:
- του περιεχομένου (τι διδάσκεται),
- της διαδικασίας (πώς διδάσκεται),
- του προϊόντος (πώς αξιολογείται η μάθηση),
- του περιβάλλοντος (πώς οργανώνεται η τάξη).
Πρακτικές Εφαρμογές
- Ομαδοποίηση μαθητών ανάλογα με τις ικανότητές τους (ομοιογενείς ή ετερογενείς ομάδες).
- Εναλλακτικά εκπαιδευτικά υλικά (π.χ., βίντεο, διαδραστικές εφαρμογές, κείμενα με διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας).
- Ευέλικτες εργασίες που επιτρέπουν στους μαθητές να επιλέξουν το επίπεδο δυσκολίας.
- Διαφορετικοί τρόποι αξιολόγησης (π.χ., προφορικές παρουσιάσεις, γραπτές εργασίες, project-based learning).
Εξατομικευμένη Προσέγγιση
Η εξατομικευμένη προσέγγιση (Individualized Instruction) αναφέρεται στη δημιουργία εξατομικευμένων εκπαιδευτικών σχεδίων (EΕΠ) για κάθε μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες, βασισμένα σε λεπτομερείς αξιολογήσεις (Hallahan et al., 2019). Σε αντίθεση με τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, εδώ η προσαρμογή είναι ατομική και συγκεκριμένη, με έμφαση σε:
- Ατομικούς στόχους μάθησης (σύμφωνα με το EΕΠ).
- Εξατομικευμένες μεθόδους διδασκαλίας (π.χ., ειδικές τεχνικές για δυσλεξία).
- Συνεχή παρακολούθηση και προσαρμογή της διδασκαλίας.
Πρακτικές Εφαρμογές
- Αναλυτική αξιολόγηση των δυνατοτήτων και των αναγκών του κάθε μαθητή (ψυχοπαιδαγωγικές εξετάσεις).
- Ατομικά σχέδια μάθησης .
- Εξατομικευμένη υποστήριξη (π.χ. παράλληλη στήριξη, ).
- Συνεργασία με ειδικούς (ψυχολόγους, λογοθεραπευτές).
Στην πράξη, οι δύο προσεγγίσεις μπορούν να συνδυαστούν. Για παράδειγμα, ένας δάσκαλος μπορεί να χρησιμοποιήσει διαφοροποιημένη διδασκαλία για όλη την τάξη, ενώ παράλληλα να αναπτύσσει εξατομικευμένα σχέδια για μαθητές με σοβαρές δυσκολίες.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
- Hallahan, D. P., Kauffman, J. M., & Pullen, P. C. (2019). Exceptional Learners: An Introduction to Special Education. Pearson.
- Tomlinson, C. A. (2001). How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms. ASCD.
- Mastropieri, M. A., & Scruggs, T. E. (2018). The Inclusive Classroom: Strategies for Effective Differentiated Instruction. Pearson.
