Η εκπαίδευση αυτιστικών σε πλαίσια ειδικών θεραπευτικών τάξεων έχει δείξει καλύτερα αποτελέσµατα. Αυτά τα αποτελέσµατα εξαρτώνται από το δείκτη νοηµοσύνης, την ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας και την ύπαρξη άλλων ψυχικών συµπτωµάτων. Μεγάλο µέρος των εκπαιδευτικών προσπαθειών αποσκοπεί στην ανάπτυξη της οµιλίας µε την προοπτική της οµιλίας για περαιτέρω θεραπευτικές παρεµβάσεις. Η διαδικασία εκπαίδευσης στη γλωσσική ικανότητα στηρίζεται στη συντελεστική µάθηση µέσω πρωτογενών ενισχύσεων, όπως ανταµοιβής φαγητού, νερού κ.λ.π. Η ενίσχυση µέσω κοινωνικών επιδοκιµασιών δε φαίνεται να έχει ιδιαίτερα αποτελέσµατα. Σε δύσκολες περιπτώσεις αδυναµίας χρησιµοποίησης λεκτικών συµβόλων (το 50% των αυτιστικών παιδιών δεν αναπτύσσουν ικανοποιητική λεκτική επικοινωνία) χρησιµοποιείται η νοηµατική γλώσσα. Στη νοηµατική γλώσσα χρησιµοποιούν σύµβολα για το σχηµατισµό εννοιών (Garner & Garner, 1975). Επίσης, σε δύσκολες περιπτώσεις χρησιµοποιούνται µέθοδοι της θεραπείας συµπεριφοράς για την εκµάθηση στοιχειωδών κανόνων υγιεινής, αυτοεξυπηρέτησης (φαγητό, ντύσιµο κ.λ.π.), βασικών κανόνων κοινωνικής συµπεριφοράς.
Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα διαφέρουν σηµαντικά ως προς τον εντατικό χαρακτήρα, το πλαίσιο (σπίτι ή σχολείο), την αναλογία ελεύθερης-δοµηµένης διδασκαλίας, τις αλληλεπιδράσεις µε τους συνοµηλίκους, τη χρήση λόγου ή εναλλακτικών συστηµάτων επικοινωνίας (Παπαγεωργίου, 2005). Επιπλέον, ερευνητικά αποτελέσµατα έχουν δείξει ότι η συµµετοχή παιδιών µε φυσιολογική ανάπτυξη στην ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και του παιχνιδιού των παιδιών µε αυτισµό έχει θετικά αποτελέσµατα (Lord & συν., 2002).
Σύµφωνα µε το εκπαιδευτικό πρόγραµµα TEACCH (Treatment and Education of Autistic and Communication Handicapped Children), η εκπαίδευση στηρίζεται στη δόµηση του φυσικού περιβάλλοντος, του καθηµερινού προγράµµατος, των δραστηριοτήτων και του υλικού και στη χρήση οπτικών συνθηµάτων για την ενίσχυση της επικοινωνίας. Το πρόγραµµα αυτό είναι εξατοµικευµένο, ανάλογο του αναπτυξιακού επιπέδου του παιδιού και ενσωµατώνει συµπεριφορικές και γνωστικές τεχνικές για την προώθηση της επικοινωνίας και της κοινωνικότητας (Mesibov, 1997).
Η µέθοδος εναλλακτικής επικοινωνίας Picture Exchange Communication System (PECS), χρησιµοποιεί σύµβολα, εικόνες ή αντικείµενα, όπως και το πρόγραµµα TEACCH, για την προώθηση της επικοινωνίας στην τάξη (Siegel, 1999).
Όλα τα εκπαιδευτικά προγράµµατα για παιδιά µε αυτισµό δίνουν έµφαση στην πρώιµη έναρξη, σε δραστηριότητες µικρής χρονικής διάρκειας, στη µικρή αναλογία δασκάλου/µαθητή, στην εκπαίδευση και ενεργό εµπλοκή των γονέων, στη συνεχή αξιολόγηση της προόδου και τις αλλαγές στρατηγικής, αν δεν παρατηρούνται αποτελέσµατα (Hurth, 1999).
Όσον αφορά τους εφήβους µε αυτισµό και άλλες διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, η εκπαίδευση τους σε προ-επαγγελµατικές και επαγγελµατικές δεξιότητες είναι απαραίτητη. Η διδασκαλία είναι εξατοµικευµένη, ανάλογη των αναγκών των µαθητών και έχει σκοπό να προωθήσει την υποστηριζόµενη ή ανεξάρτητη εργασία, τις κοινωνικές δεξιότητες και την ανεξαρτησία στην ενήλικη ζωή (Παπαγεωργίου, 2005).
Συµπεριφορικές Προσεγγίσεις Οι συµπεριφορικές παρεµβάσεις είναι ιδιαίτερα σηµαντικές στα πλαίσια ενός άρτιου προγράµµατος αντιµετώπισης του αυτισµού. Ενισχύουν την κατάκτηση του λόγου και των κοινωνικών δεξιοτήτων, βελτιώνουν τη συµπεριφορά και µειώνουν το άγχος των γονέων (Koegel & συν., 1992). Η λεπτοµερής παρατήρηση και η συµπεριφορική αξιολόγηση του παιδιού και των συνθηκών του περιβάλλοντος αποτελούν τη βάση για το σχεδιασµό της παρέµβασης (Παπαγεωργίου, 2005). Περαιτέρω, εφαρµόζονται τεχνικές τροποποίησης της συµπεριφοράς, εφαρµοσµένη ανάλυση της συµπεριφοράς και τεχνικές που ενισχύουν τις επιθυµητές συµπεριφορές και µειώνουν τις ανεπιθύµητες, στα πλαίσια ενός εξατοµικευµένου σχεδίου παρέµβασης (Campbell, 1996). Προσεγγίσεις όπως η πρώιµη, εντατική συµπεριφορική παρέµβαση και άλλα προγράµµατα επηρεάζουν θετικά την ένταξη των παιδιών µε αυτισµό στο εκπαιδευτικό περιβάλλον, ενώ παράλληλα έχουν απώτερο σκοπό τη µακροχρόνια βελτίωση ή ακόµη και την πραγµατική θεραπεία των ατόµων µε αυτισµό και διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (Παπαγεωργίου, 2005). Παρόλο, όµως, που δεν υπάρχουν σηµαντικές διαφωνίες σχετικά µε την αποτελεσµατικότητα της πρώιµης εντατικής συµπεριφορικής παρέµβασης στον αυτισµό, τα περισσότερα παιδιά συνεχίζουν να έχουν σοβαρές δυσκολίες σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους (Shea, 2004). Εποµένως, η πρώιµη, εντατική συµπεριφορική παρέµβαση είναι ωφέλιµη, αλλά δεν θεραπεύει τον αυτισµό. Επιπρόσθετα στοιχεία ενός ολοκληρωµένου προγράµµατος πρώιµης παρέµβασης για τα παιδιά µε αυτισµό αποτελούν η εξατοµικευµένη λογοθεραπεία, η εκπαίδευση µε στόχο τη βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, η εργοθεραπεία και η κινησιοθεραπεία.
Οικογενειακή Θεραπεία
Η υποστήριξη και η συµµετοχή των γονέων και των αδελφών είναι καθοριστικής σηµασίας για την εκπαίδευση των ατόµων µε αυτισµό (Marcus, 1997). Η χρονιότητα και η σοβαρότητα του αυτισµού, όµως, µπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συναισθηµατική κατάσταση των γονέων και των αδελφών. Για το λόγο αυτό απαιτείται χρόνια παροχή βοήθειας σε ένα σταθερό πλαίσιο συνεργασίας.
Ψυχοθεραπεία
Σήµερα είναι αποδεκτό ότι τα κεντρικά συµπτώµατα του αυτισµού δεν ανταποκρίνονται στη µέθοδο αυτή. Ωστόσο, τα άτοµα µε αυτισµό υψηλής λειτουργικότητας µπορεί να βοηθηθούν από ατοµική, οµαδική ή οικογενειακή ψυχοθεραπεία, όταν συνυπάρχουν άλλες ψυχιατρικές καταστάσεις ή συµπτώµατα όπως άγχος, κατάθλιψη ή έντονη ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική συµπτωµατολογία (Wing, 1983).
Φαρµακευτική θεραπεία
Για τις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και τον αυτισµό έχουν χρησιµοποιηθεί διάφορα φαρµακευτικά ουσίες όπως βιταµίνες, ορµόνες, λίθιο, αντικαταθλιπτικά. Χωρίς να αποτελεί ειδική θεραπεία, η χρήση νευροληπτικών ιδιαίτερα Αλοπεριδόλης, έχει αποδειχτεί ότι βελτιώνει τη συµπεριφορά και της επιτρέπει τις διαδικασίες της µάθησης. Όµως, λόγω των παρενεργειών θα πρέπει να χορηγείται σε µικρές δόσεις και σε σχετικά περιορισµένο χρονικό διάστηµα (Gampel, 1987).