Η σεξουαλικότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητας κάθε ατόμου. Στο παρελθόν τα άτομα με αυτισμό θεωρούνταν ότι δεν έχουν σεξουαλικές ανάγκες ή και ακόμη όταν εξέφραζαν κάποια σεξουαλική συμπεριφορά, λαμβανόταν με αρνητικό τρόπο λόγω στερεοτύπων που συνδέονται με τη διαταραχή του αυτισμού (Demyers, 1979). Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως τα άτομα με αυτισμό έχουν σεξουαλική συμπεριφορά και επιθυμία για τη δημιουργία ρομαντικών σχέσεων. Μεγάλο ποσοστό ατόμων με αυτισμό εμφανίζει σεξουαλική συμπεριφορά, ωστόσο έχει φανεί πως παρουσιάζουν δυσκολία στην εκδήλωσή της. Κάποιες από τις δυσκολίες που εμφανίζουν είναι ακατάλληλη σεξουαλική συμπεριφορά όπως δημόσιος αυνανισμός, ακατάλληλη ρομαντική συμπεριφορά ή και σεξουαλικό αδίκημα (Chan & Saluha, 2011).
Αυτοαναφορές ατόμων με αυτισμό έδειξε ότι πραγματοποιούν ιδιωτικό αυνανισμό σε εβδομαδιαία βάση, με τους άντρες να παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά σε σχέση με τις γυναίκες (Byers et al, 2012). Τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται να συνειδητοποιήσουν τους κανόνες προστασίας της ιδιωτικής ζωής σε σύγκριση με τα άτομα τυπικής ανάπτυξης (Ginevra et al. 2015). Να σημειωθεί πως τα άτομα με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας είναι καταλληλότερα στην ιδιωτική τους σεξουαλική συμπεριφορά σε αντίθεση με τα άτομα χαμηλής λειτουργικότητας όπου εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά δημόσιου αυνανισμού (Ginevra et al. 2015).
Όσον αφορά τη σεξουαλική σχέση και αλληλεπίδραση με άλλους, άτομα με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας παρουσιάζουν σεξουαλική συμπεριφορά ή επιθυμία για ρομαντική σχέση (Hellmans et all. 2007 ). Ωστόσο άλλες έρευνες δείχνουν πως σημαντικός αριθμός ατόμων με αυτισμό προσκολλάται ακατάλληλα σε άλλο άτομο ή και παρουσιάζουν εμμονή με αυτό (Stokes & Kaur, 2005).
Γιατί τα άτομα με αυτισμό εκφράζουν τη σεξουαλική τους επιθυμία με ακατάλληλο τρόπο;
Η σεξουαλική συμπεριφορά έγκειται στις ανθρώπινες σχέσεις. Όπως γνωρίζουμε όμως άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν δυσκολίες στις κοινωνικές και επικοινωνιακές τους δεξιότητες (Mehzabin & Stokes, 2011) κάτι που επηρεάζει τις σχέσεις με τους άλλους. Επίσης παρουσιάζεται έλλειψη κατάλληλης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα άτομα με αυτισμό (Beddows & Brooks, 2016).
Τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται στο να κατανοήσουν και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα και τις προθέσεις των άλλων, το τι είναι κοινωνικά αποδεκτό και στο να διατηρήσουν επαφές με άλλους. Η κοινωνική τους ωριμότητα μπορεί να μη συμβαδίζει με τη σεξουαλικότητα τους και οπότε να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις αλλαγές στη σεξουαλικότητά τους. Επίσης, παιδιά στην εφηβεία που απομονώνονται κοινωνικά δεν λαμβάνουν μέρος σε συζητήσεις εφήβων που αφορούν τη σεξουαλική συμπεριφορά, και έτσι δεν προσλαμβάνουν τις πληροφορίες που λαμβάνουν οι συνομήλικοι τους. Ακόμη, άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται να διαφοροποιήσουν τις σχέσεις τους με την οικογένεια, τους φίλους, τους εραστές και τους ξένους με αποτέλεσμα να εκφράζουν ακατάλληλα τη στοργή τους (Beddows & Brooks, 2016). Τέλος, τα άτομα αυτά λόγω αυτών κοινωνικών ελλειμάτων καθίστανται αρκετά ευάλωτα στη σεξουαλική κακοποίηση (Mansell et al, 1996).
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι απαραίτητη για αυτά τα άτομα και θα πρέπει να ξεκινάει από το νηπιαγωγείο μέχρι και το Γυμνάσιο (FOSE, 2012). Τόσο οι γονείς όσο και η σχολική κοινότητα είναι σημαντικό να παρέχουν σε αυτά τα άτομα την κατάλληλη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.
Βιβλιογραφία
Beddows, N., & Brooks, R. (2016). Inappropriate sexual behavior in adolescents with autism spectrum disorder: what education is recommended and why. Early intervention in Psychiatry, 10(4), 282-289.
Byers, E.S., Nichols, S., Voyer, S.D., & Reilly, G. (2012). Sexual wellbeing of a community sample of highfunctioning adults on the autism spectrum who have been in a romantic relationship. Autism, 17(4), 418-433.
Chan, L. G & Saluja, B. (2011). Sexual offending and improvement in autistic characteristics after acquired brain injury: A case report. Australian and New Zealand journal of Psychiatry, 45(10), 902-903.
Demyer, M.K (1979) Parents and children in Autism. VH Winston.
Ginevra, M. C., Nota, L., & Stokes, M. A. (2015). The differential effects of Autism and Down’s Syndrome on sexual behavior. Autism Research, Advance online publication.
Hellmans, H., Colson, K., Vebraeken, C., Vermeiren, R., & Deboutte, D. (2007). Sexual behavior in high-functioning male adolescents and young adults with autism spectrum disorder. Journal of autism and developmental disorders, 37(2), 260-269.
Mansell, S., Sobsey, D., Wilgosh, L. & Zawallich, A. (1996). The sexual abuse of young people of young people with disabilities: Treatment considerations. International journal for the advancement of counselling, 19. 293-302.
Mehzabin, P., & Stokes, M.A. (2011). Self-assessed sexuality in young adults with high-functioning autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 5(1), 614-621.
Stokes, M., & Kaur, A. (2005). High function autism and sexuality: A parental perspective. Autism, 9(3), 266-289.