Ο έφηβος βιώνει μια σειρά από ραγδαίες αλλαγές στο σωματικό, γνωστικό και ψυχοκοινωνικό τομέα. Όσον αφορά το σωματικό επίπεδο, ωριμάζει το σώμα του και προχωράει προς τη σεξουαλική ωρίμανση. Στο γνωστικό τομέα, αρχίζει να σκέφτεται με συστηματικό τρόπο όλες τις λογικές σχέσεις ενός προβλήματος, καθώς επίσης παρουσιάζει ενδιαφέρον για αφηρημένες έννοιες (Cole & Cole, 2002). Τέλος, στο ψυχοκοινωνικό επίπεδο ο έφηβος στρέφεται προς το μέλλον, όπως είναι το επάγγελμα και η σχέση του με το άλλο φύλο. Βασικά αναπτυξιακά επιτεύγματα της εφηβείας είναι η αναζήτηση ταυτότητας και η απόκτηση αυτονομίας (Παπαδιώτη – Αθανασίου, 2014).
Όλες αυτές οι αλλαγές στον έφηβο εκδηλώνονται έντονα με αντιφατικές και παρορμητικές συμπεριφορές που πολλές φορές τρομάζουν τους γονείς. Οι γονείς χρειάζεται να βοηθήσουν τους εφήβους δημιουργήσουν ένα κατάλληλο περιβάλλον με κανάλια όπου θα κατευθύνουν αυτή την πρωτόγνωρη ενέργειά τους. Αυτή η κατάσταση αντιμετωπίζεται με αποτελεσματικότερο τρόπο όταν από τους γονείς προσεγγίζεται με αγάπη παρά με φόβο (Σατίρ, 1972).
Ο έφηβος στρέφεται προς τους συνομηλίκους, ωστόσο οι γονείς δεν παύουν να παίζουν ένα σπουδαίο ρόλο στη ζωή τους εφήβου. Ο ρόλος των γονέων διαφοροποιείται καθώς οι ανάγκες των εφήβων είναι διαφορετικές. Οι έφηβοι έχουν ανάγκη ένα σταθερό πλαίσιο από τους γονείς τους το οποίο θα χαρακτηρίζεται από σταθερές αρχές, αξίες, αγάπη, αποδοχή, κανόνες και όρια. Να σημειωθεί πως η ασφάλεια που νιώθουν οι έφηβοι με τους γονείς τους τους ενθαρρύνει να αναπτύξουν ασφαλείς σχέσεις με τους συνομήλικους τους (Παπαδιώτη – Αθανασίου, 2014). .
Οι γονείς πολλές φορές καταφεύγουν στον έλεγχο και τον εκφοβισμό των εφήβων γιατί έτσι πιστεύουν πως θα ελέγξουν την κατάσταση. Προσπαθούν να διδάξουν πράγματα με τιμωρία. Παραδείγματος χάρι λέει ο Γιάννης «Μαμά, τελείωσα το χαρτζιλίκι της εβδομάδας και χρειάζομαι και άλλα χρήματα» και η απάντηση της μητέρας είναι « Κακώς. Δεν θα πάρεις άλλα χρήματα να μάθεις να μη τα ξοδεύεις αλόγιστα». Αντίθετα ένας άλλος τρόπος απάντησης που θα βασιζόταν περισσότερο στη συνδιαλλαγή θα ήταν «Πωωω… μου έχει συμβεί και μένα. Ας δούμε έναν τρόπο που θα σε βοηθήσει να διαχειρίζεσαι καλύτερα τα χρήματα της εβδομάδας» (Σατίρ, 1972).Οι γονείς που εκπροσωπούν ένα δημοκρατικό στυλ έχοντας προσδοκίες προς το παιδί τους, επιβάλλοντας όρια χωρίς να είναι τιμωρητικοί αλλά παράλληλα ενθαρρύνοντας τα παιδιά τους να σκέφτονται, φαίνεται ότι αναπτύσσουν ώριμα, προσαρμόσιμα και αυτόνομα άτομα (Τάνταρος, 2011).
Οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις δεν βοηθούν τη σχέση γονέων εφήβων. Οι γονείς από μεριάς του μπορούν να ενθαρρύνουν τους εφήβους τους να τους μιλάνε δείχνοντας πως μπορούν να τους ακούσουν χωρίς να τους κρίνουν. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν όταν οι γονείς του Πέτρου που δεν πήγαινε σχολείο αρχικά τον παρακάλεσαν να πάει και μετά τον απείλησαν. Οι δυο γονείς αυτοί δεν είχαν σπουδάσει και ήθελαν όσο τίποτα άλλο ο Πέτρος να σπουδάσει. Ωστόσο αυτή την πράξη αγάπης την εξέφραζαν με απειλή. Όταν ο Πέτρος κατάλαβε πως πίσω από την απειλή των γονέων βρισκόταν ο φόβος του για το μέλλον του, αποφάσισε να ξαναπάει σχολείο όχι επειδή τον πίεσαν αλλά επειδή το ήθελε πραγματικά (Σατίρ, 1972)..
Το ταξίδι της εφηβείας δεν είναι εύκολο ούτε για τους γονείς ούτε για τους εφήβους. Χρειάζεται υπομονή, αγάπη, όρια, σταθερές αρχές για να ταξιδέψει με ασφάλεια ο έφηβος, πάντα με τη βοήθεια των γονέων του.
Β. Παπαδιώτη – Αθανασίου. Εκδόσεις τόπου. 2014
Β. Σατίρ. Πλάθοντας Ανθρώπους. Κέδρος. 1972
Σ. Τάνταρος. Ανθρώπινη Ανάπτυξη και Οικογένεια. Πεδίο. 2011.
M. Cole, R. Cole. Η ανάπτυξη των παιδιών. Τυπωθήτω. 2002.
