Χαραλάμπους Ασπασία, 6/4/2022

Η σειρά γέννησης αδελφών φαίνεται να επηρεάζει τη συναισθηματική του θέση του παιδιού μέσα στην οικογένεια του καθώς επίσης και τις μελλοντικές του σχέσεις του με το/η σύντροφο και τα παιδιά του.

Η σειρά γέννησης των αδελφών έχει απασχολήσει τη βιβλιογραφία. Εδώ, θα ανατρέξουμε στις υποθέσεις που έκανε στην εργασία του ο Toman Walter (1976). Οι γονείς συχνά έχουν μεγάλες προσδοκίες από τα πρωτότοκα παιδιά. Τα πρωτότοκα παιδιά με τη σειρά τους τείνουν να είναι υπερυπεύθυνα, ευσυνείδητα και συχνά συμπεριφέρονται σα γονείς. Πολλές φορές, τα μεγαλύτερα παιδιά νιώθουν πως έχουν τη βασική ευθύνη για τη διατήρηση της ευτυχίας της οικογένειας και παίρνουν το ρόλο του «ήρωα», πιστεύοντας πως έχουν μια ηρωική αποστολή να επιτελέσουν για την οικογένειά τους.

Αντίθετα, τα μικρότερα παιδιά φαίνονται να παρουσιάζουν μια πιο παιδική συμπεριφορά και να είναι πιο ανέμελα. Πιθανότατα, έχουν μάθει να τα μεταχειρίζονται σαν το μωρό της οικογένειας και έχουν συνηθίσει να έχουν άλλους να τα φροντίζουν.

Τα μοναχοπαίδια έχουν την τάση να συμπεριφέρονται ως πιο μεγάλοι συγκριτικά με την ηλικία τους και κάποιες φορές λόγω της προσοχής και υπερπροστατευτικότητας από τους γονείς τους νιώθουν άγχος. Τείνουν να είναι ανεξάρτητα κοινωνικά και να προσανατολίζονται λιγότερο στη σχέση του με συνομηλίκους. Παρουσιάζουν χαρακτηριστικά τόσο πρωτότοκου και μικρότερου παιδιού, ωστόσο τα χαρακτηριστικά τους μοιάζουν περισσότερο με τα πρωτότοκα παιδιά γιατί είναι το επίκεντρο της προσοχής της οικογένειας.

Ο Toman προβλέπει πως όταν κάποιος επιλέγει σύντροφο που έχει ίδια σειρά γέννησης, πιθανότατα να αναπτυχθούν περισσότερες δυσκολίες προσαρμογής στη σχέση τους. Έτσι, ο γάμος δυο πρωτότοκων ενδέχεται να παρουσιάζει δυσκολίες στη συμπληρωματικότητα των ρόλων και να παρουσιάζεται ανταγωνισμός για το ποιος είναι πιο ισχυρός στη σχέση. Παρομοίως, ο γάμος δυο ατόμων που είναι τα μικρότερα παιδιά, μπορεί να παρουσιάσει ανταγωνισμό ως προς το ποιος θα είναι νεαρότερος στη σχέση και ο καθένας θα περιμένει τον άλλο να τον φροντίσει.

Από την άλλη πλευρά εάν κάποιος επιλέξει σύντροφο ο οποίος έχει διαφορετική σειρά γέννησης, όπως παραδείγματος χάρη ένας πρωτότοκος γιος μιας οικογένειας με τη μικρότερη κόρη μιας άλλης οικογένειας, μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες ταιριάσματος, καθώς θα συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο.

Οι παραπάνω χαρακτηρισμοί σε άλλους ταιριάζουν και σε άλλους όχι. Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψιν πως υπάρχουν και άλλοι παράμετροι που προφανώς επηρεάζουν τους αδελφικούς σχηματισμούς. Παραδείγματος χάρη, ένα μικρότερο παιδί το οποίο έχει έξι χρόνια διαφορά από τα αδέρφια του μπορεί να παρουσιάζει χαρακτηριστικά μοναχοπαιδιού και όχι μικρότερου παιδιού, καθώς έχει περάσει ξεχωριστά από τα άλλα την κάθε φάση ανάπτυξης. Επίσης, ένα μικρότερο παιδί μπορεί να παρουσιάσει λειτουργίες πρωτότοκου, εάν το πρώτο παιδί παρουσιάσει κάποια ασθένεια ή ιδιαιτερότητα.

Χαραλάμπους Ασπασία

Αναπτυξιακή Ψυχολόγος

Σύμβουλος Οικογενειακής θεραπείας