Όλη η συμπεριφορά μας είναι μια επικοινωνία. Οι λέξεις μας, η σιωπή μας, το να μη μιλάμε κάποιες φορές είναι επικοινωνία. Είναι σημαντικό να αντιληφθείς ότι κάθε φορά που μιλάς μιλάνε όλα σου.
Υπάρχουν δυο είδη επικοινωνίας, η λεκτική ή αλλιώς γραμμική επικοινωνία και η μη λεκτική επικοινωνία που ονομάζεται αναλογική. Τα μηνύματα μπορεί να μεταφέρονται με λεκτικό αλλά και μη λεκτικό τρόπο.
Η μη λεκτική επικοινωνία είναι οι κινήσεις μας, το βλέμμα μας, οι μορφασμοί μας, οι χειρονομίες μας και ο τόνος της φωνής μας.
Από αυτά τα δυο είδη επικοινωνίας ξέρετε ποια είναι η πιο άμεση και πιο ειλικρινής; Όταν για παράδειγμα κάποιος σας ρωτάει «Καλά είσαι;» και εσύ από συνήθεια απαντάς «Ναι μια χαρά!» αλλά μετά δυσκολίας χαμογελάς, μάντεψε ποια επικοινωνία εκφράζει την αλήθεια σου..
Πιο ειλικρινής είναι η μη λεκτική επικοινωνία. Μάλιστα όταν το λεκτικό μας κομμάτι δεν συμβαδίζει με το μη λεκτικό, την αλήθεια εκφράζει συνήθως το μη λεκτικό μας κομμάτι. Όταν το λεκτικό και μη λεκτικό μας κομμάτι δεν συμφωνούν μεταφέρουμε αντιφατικά μηνύματα στο δέκτη τα οποία δημιουργούν άγχος και αμηχανία.
Ο Watzlawick (1978) αναφέρει πως υπάρχουν δυο επίπεδα επικοινωνίας, αυτό που αφορά το περιεχόμενο του μηνύματος και αυτό που αφορά την εντολή. Το περιεχόμενο του μηνύματος αφορά την πληροφορία που μεταφέρεται ενώ η εντολή αφορά την επεξεργασία και ερμηνεία της πληροφορίας. Ο τρόπος επεξεργασίας της πληροφορίας σχετίζεται με το πλαίσιο, καθώς και τις χειρονομίες,τον τόνο της φωνής που συνοδεύουν την πληροφορία. Και σε αυτήν την περίπτωση το επίπεδο της εντολής φαίνεται να είναι πιο σημαντικό και από την ίδια την πληροφορία. Είναι αυτό που λέμε κάποιες φορές, σημασία δεν έχει τι λες, αλλά πώς το λες.
Πολλές φορές μπορεί να συγκρουόμαστε με κάποιον όχι επειδή δεν συμφωνούμε με το περιεχόμενο της πληροφορίας αλλά επειδή υπάρχει δυσκολία στο δεύτερο επίπεδο της επικοινωνίας, αυτό της εντολής. Για παράδειγμα ένα ζευγάρι μπορεί να διαφωνεί για το τι χρώμα θα βάψει το σπίτι τους. Μπορεί η διαφωνία φαινομενικά να φαίνεται πως είναι το χρώμα αλλά στην ουσία αυτό που διακυβεύεται είναι ποιος έχει περισσότερη δύναμη και αποφασίζει (Παπαδιώτη Β. 2014).
Στις διαταραγμένες οικογένειες υπάρχει η τάση να υπάρχουν διπλά μηνύματα. Για την κάθε οικογένεια είναι σημαντικό η επικοινωνία να βασίζεται στην αλήθεια και όχι στα διττά μηνύματα ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η αγάπη και εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της. Όταν μιλάμε με ευθύτητα και βρίσκουμε το κουράγιο να μοιραστούμε τα συναισθήματά μας μειώνεται η απόσταση μεταξύ μας (Satir V. 1972).
Βιβλιογραφία
Satir. V. Πλάθωντας τους ανθρώπους, Αθήνα: Κέδρος
Παπαδιώτη Β. , (2014). Οικογένεια και Όρια. Αθήνα: Τόπος